Kahramanmaraş sarsıntılarında değeri daha da düzgün anlaşılan TOKİ konutları, milyonlarca vatandaşın hem canını hem de cebini korudu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı (İBB) devrinde Kiptaş ile başlattığı ve Başbakan olduktan sonra TOKİ ile bütün Türkiye’ye yaydığı model ile bilhassa dar gelirli vatandaşlar konut sahibi yapıldı. Birçok ülkenin örnek aldığı TOKİ ve Kiptaş konut üretim modelinin temeli, Erdoğan’ın 1994’teki lokal seçimlerde Lider seçilmesinin akabinde atıldı. 30 yıl evvel başlatılan toplumsal konut seferberliği ile şimdiye kadar Kiptaş 80 bin, TOKİ ise 1 milyon 180 bin konut üretti.
Sosyal konut projelerinin mimarı Erdoğan, 27 Mart 1994 tarihinde Refah Partisi adayı olarak İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri seçildikten sonra, masaya yatırdığı hususlardan biri de dar gelirli vatandaşa uygun maliyetle ve zelzeleye sağlam konutlar üretmek oldu. Lider Erdoğan; kendisinden evvelki periyotlarda (1987 yılında) yabancı sermaye iştirakiyle kurulan İMAR WEIDLEPLAN’ı tekrar yapılandırarak büsbütün İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bir iştiraki haline getirdi. İstanbul Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret A.Ş. (KİPTAŞ)’yi kuran Erdoğan, ilerleyen yıllarda büyük bir dalgaya dönüşecek toplumsal konut muhtaçlığını giderecek değerli atılımın birinci adımını atmış oldu.
Kiptaş’ın İstanbul’da inşa ettiği birinci toplumsal konut projesi Başakşehir 1. Etap Sitesi oldu. Bugün ilçeye ismini veren Başakşehir konutlarını Kağıthane ve Pendik’te inşa edilen Hilal Konutları takip etti. Dalga dalga büyüyen konut üretme gayreti, vakitle İstanbul’un bütün ilçelerine yayıldı. Kiptaş, bugüne kadar İstanbul’un çeşitli bölgelerinde 80 binin üzerinde konut yaptı. Bunun yaklaşık 74 bini Refah, Fazilet ve AK Partili belediye liderleri periyodunda tamamlanarak teslim edildi.
TOKİ, 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın talimatlarıyla 1984 yılında Toplu Konut ve Kamu Paydaşlığı Yönetimi Başkanlığı ismi ile kurulmuştu. Lakin, vakit içinde yaşanan mevzuat meseleleriyle kurum atıl kaldı. 1993 yılında Toplu Konut Fonu’nun Genel Bütçe kapsamına alınmasıyla Yönetim kaynakları azaldı. Bu nedenle TOKİ’nin üretim faaliyetleri aksayınca Türkiye’nin nitelikli konut muhtaçlığı tam olarak karşılanamadı. 17 Ağustos 1999 tarihinde yaşanan Marmara sarsıntısıyla bir sefer daha kamunun konut imalindeki fonksiyonu ve eksiklikleri gündeme geldi. Toplu Konut Yönetimi, kurulduğu tarihten 2002 yılına kadar 19 yılda yalnızca 43 bin 145 konutu tamamlayabildi.
Erdoğan, İstanbul’da uyguladığı toplumsal konut üretme modelini, Başbakan ve Cumhurbaşkanı olarak misyon yaptığı 21 yılda 81 ile ve 100’lerce ilçeye yayarak sürdürdü. 2002 yılında Erdoğan liderliğindeki takımlarla tek başına iktidar olan AK Parti Hükümeti, planlı kentleşme ve konut seferberliğini başlatarak TOKİ’yi yeni bir vizyona kavuşturdu. O denli ki ortadan geçen 21 yılda TOKİ, 1 milyon 180 bin konut üreterek dünyada model olmayı başardı.
Türkiye’nin konut muhtaçlığını karşılamak üzere daha büyük planlar yapan TOKİ, Cumhuriyetin 100’ncü yılında Cumhuriyet tarihinin en büyük toplumsal konut atılımını başlattı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 13 Eylül 2022’de açıkladığı “İlk Meskenim Birinci İş Yerim” projesinin 81 vilayetteki tüm kuraları çekilerek 250 bin hak sahibi belirlendi. Şimdiye kadar onlarca vilayette ‘İlk Evim’ projesi kapsamındaki konutların temelleri atıldı. 81 vilayette 2023-2028 ortasını kapsayan 5 yıllık süreçte 500 bin toplumsal konut, 1 milyon konut maksatlı arsa ve 50 bin iş yeri yapılacak.
Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar nedeniyle yıkıma uğrayan 11 ile öncelik tanıyan TOKİ, sağlam ve yeni konutlar için de çalışmalarını sürdürüyor. 1 yıl içerisinde 319 bin, toplamda ise 650 bin konut yapılıp, depremzede vatandaşlara teslim edilecek. Asrın felaketinin akabinde geçen 75 günde 100 bin konutun temeli atıldı. Mayıs ayında 319 bin zelzele konutunun inşaatı başlamış olacak.
Türkiye genelinde yaklaşık 5 milyon kişi, Toplu Konut Yönetimi Başkanlığı’nca inşa edilen konutlarda oturuyor. Konutlar, doğal afetlere sağlam, çağdaş hayatla uyumlu, mahalle kültürünün yaşatılacağı, vatandaşların tabiatla buluşacağı, aile ve komşuluk ilgilerinin canlı tutulacağı yatay mimari anlayışıyla üretiliyor. TOKİ tarafından konut muhtaçlığını karşılamanın yanında cami, okul, dükkan ve toplumsal donatıların olduğu yeni yerleşim alanları da oluşturuluyor.