Basın Tarihi’nde günümüzün yirmi yıl gerisinden gelerek aheste beste ilerliyoruz. Bazen yeniye zıplıyoruz, bazen yirmi yıldan da geriye gidiyoruz.
Ancak geçen hafta da vurguladığım üzere hangi tarihe gidersek gidelim güya hep “aynı günün” içinde yaşıyoruz.
***
Aynı günün içinde yaşarken bazen umudun ışıklarının yandığı da oluyor… Ancak hüzne geri dönüyoruz.
Bir yandan CHP‘nin “Vizyon Belgesi”nde hızla AB reformlarına dönüleceğinin ve “yargı dosyasının” öncelikle açılacağının söz edilmesi, öteki yandan siyasal iktidarın “ulusal güvenlik” kavramının iliğini kemiğini sömürmesi, beni ister istemez 2001 ve 2002 yıllarında yaşanan “AB Üyeliği” konusundaki cephe savaşlarına geri götürdü.
“Ulusal güvenlik” kavramı o vakit da her türlü ilerlemenin önüne heyula üzere dikilmişti.
***
Türkiye ile Avrupa Birliği ilişkilerinin dönüm noktası, 10-11 Aralık 1999 tarihinde yapılan Helsinki Zirvesi oldu.
Bu zirvede Türkiye’nin adaylığı kabul edilmiş ve başka ülkeler ile eşit pozisyonda olacağı açıklanmıştı.
Helsinki Tepesi’nde, öteki aday ülkelerde olduğu gibi Türkiye için de Katılım Paydaşlığı Belgesi hazırlanmasına karar verildi.
8 Kasım 2000 tarihinde Avrupa Kurulu tarafından hazırlanan “Türkiye için İştirak Paydaşlığı Belgesi” (KOB) açıklandı.
Katılım Paydaşlığı Belgesinin ardından hükümet tarafından hazırlanan “Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesi ile İlgili Ulusal Program”, Ulusal Güvenlik Şurası’nda da görüşüldükten sonra 19 Mart 2001 tarihinde kamuoyuna sunuldu.
Demokratikleşme ve insan hakları konusunda 2001 yılında yapılan tartışmaların temelini haliyle Avrupa Kurulu tarafından hazırlanan “Türkiye için İştirak İştiraki Belgesi” (KOB) oluşturdu.
KOB‘un açıklanmasının akabinde gelişen tartışmalar yüklü olarak siyasi kriterler çerçevesinde gelişti.
***
Türkiye Ulusal Programı’nın kısa ve orta vadeli tedbirler paketinde yer alan anayasa değişiklikleri için TBMM’de kümesi bulunan siyasi partilerden ikişer temsilcinin vazife aldığı Partilerarası Uzlaşma Komitesi bünyesinde oluşturulan Alt Komite, çalışmalarını Mayıs ayında tamamlayarak Uzlaşma Kurulu’na Anayasanın 51. unsurunda değişiklik yapılması konusundaki tekliflerini iletti.
TBMM Partilerarası Uzlaşma Komitesi, alt komitenin önerdiği 51 unsurluk değişikliği 37 unsura düşürdü.
Milli Güvenlik Kurulu’nun Haziran ayı olağan toplantısının yüklü gündem unsurunu, üzerinde muahedeye varılan 37 unsurluk Anayasa değişikliği paketi oluşturdu.
Kurulun askeri kanadının bahis hakkındaki görüşleri konusunda Başbakan Ecevit, “Anayasa değişikliği konusunda faydalı görüşmeler oldu. Yakından ilgileniyorlar. Görüşlerini söylediler. Genel olarak takviye var. Esasen biz de ilgili tüm toplum kısımları görüşlerini söylesin istiyoruz. Hükümet üyelerinin de tam olarak unsurları incelemesi gerekir,” dedi.
Uzlaşma Kurulu’nun kabul ettiği 37 unsurluk değişiklik paketi, hükümeti oluşturan koalisyon parti liderleri ile birlikte 288 milletvekili tarafından imzalanan bir teklif haline getirilerek 6 Eylül 2001 tarihinde TBMM Başkanlığına sunuldu.
***
“Yerli ve milli” ya da “ülkenin bekası” veya “ulusal güvenlik” kavramları etrafındaki salçalı hamaset yemeği AB ıslahatları kelam konusu olunca çabucak ateşe kondu.
Statükocuların tek kederi vardı: “Ülkeye demokrasi gelmesin”…
Kürtçe yayın ve eğitim, savunma harcamalarında şeffaflık, asker sayısının ve askerlik mühletinin azaltılması, KİT’lerin özelleştirilmesi, Anayasa ve demokratikleşme bahislerinde gerek ulusal programın hazırlanmasına gerekse Anayasa değişiklikleri çalışmalarına MGK tarafından ulusal güvenlik gerekçesiyle yapılan engellemeler, ANAP ile askeri kanat arasında gerilime yol açtı.
“Tutucular koalisyonuna” karşı en sarsıcı ve unutulmaz çıkışlar, dönemin ANAP Genel Lideri ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz‘dan geldi.
4 Ağustos günü Mesut Yılmaz, partisinin 7. Olağan Büyük Kongresi’nde yaptığı konuşmada “ulusal güvenlik kavramının yerli yersiz her problemde ortaya çıkarıldığını” ifade ederek, şöyle dedi:
“Ulusal güvenlik kavramı, devletimizin geleceğini sağlamlaştırıcı her adımın engelleyicisi pozisyonuna getirilmiştir… Devletin bekasını sağlayacak bir kavramı, devletin can damarlarını keser hale getirmeyi dünya üzerinde yalnız Türkiye becerebilirdi… Türkiye’de değişimin anahtarı, ulusal güvenlik kavramında gizlidir.
Ulusal güvenlik gerekçesiyle devletimizin bekasını sağlamlaştıracak, milletimizi rahat ve huzura erdirecek adımlar atılması adeta imkansızlaştırılmaktadır.
Türkiye, şayet bir adım ileriye gitmek istiyorsa bu sendromdan kurtulmalıdır…
Ulusal güvenlik kavramının muhtevası ve gerekleri, kamuoyunun tartışmasına açılmalıdır…”
***
Mesut Yılmaz‘ın o günkü konuşması ne yazık ki 20 yıl geride değil, bugünkü siyasal iktidarın yarattığı Türkiye’nin 20 yıl ilerisinde…
Geçen haftaki “bitmeyen gün” başlıklı yazı nasıl bitiyordu:
“20 yıl öncesinden kelam ediyoruz ancak bugünden kelam eder gibiyiz… Vakit geçiyor, beşerler ölüyor, iktidarlar değişiyor, dünya öbür yerlere gidiyor lakin biz daima tıpkı sefaleti yaşıyoruz. Nasıl sıkıştıysak bu hiç değişmeyen ‘uğursuz gün’ün içine, bir türlü kurtulamıyoruz. Yüz yıl önceyi de anlatsak, 20 yıl önceyi de anlatsak, bugünü de anlatsak daima tıpkı dehşetli kıssayı anlatıyoruz.”
Bu kıssanın devamını anlatmayı sürdüreceğiz…
—–
Kapak Görseli: Michal Jarmoluk (Pixabay)
P24’ten alınmıştır.