Eşitlik İçin Bayan Platformu (EŞİK Platformu), 14 Mayıs’ta yapılacak seçimin milletvekili listeleriyle ilgili açıklama yaptı.
Kesinleşen listelerde AK Parti, CHP, YETERLİ Parti, MHP, Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi’nin (Yeşil Sol Parti) adaylarının incelendiği aktarılan açıklamada, “Yapmış olduğumuz inceleme, yeni Meclis’in eşit temsilden yeniden çok uzak olacağını ortaya koymaktadır. Bayanlar siyasete girmek istemiyor savını çürüten çok sayıda bayan aday adayı olmasına karşın, birçok partinin mutlaklaşmış listelerinde çok az sayıda bayana yer verildiği, büyük kısmının de seçilemeyecek yerlere konularak listelerdeki bayan oranının yapay biçimde yükseltildiği görülmektedir” tabirlerine yer verildi.
Yüksek Seçim Kurulu, listelerde cinsiyet belirtmediğine dikkat çekilen açıklamada, “Cinsiyete nazaran ayrıştırılmış bilgi toplamak devletin ve kamu ya da özel ilgili tüm kurumların temel misyonlarından biridir. Bu vazifesi ısrarla yerine getirmemek bayanlara karşı açık bir ayrımcılıktır; Anayasa’nın başta eşitlikle ilgili 10. hususu olmak üzere birçok hususunun ve Türkiye’nin taraf olduğu BM CEDAW Sözleşmesi’nin 9 No’lu Genel Tavsiyesi’nin açık ihlali manasına gelmektedir” denildi.
33 vilayette bayan milletvekili seçilmeyeceği aktarılan açıklamada, “33 vilayetten bayan vekil çıkmamaktadır. Bu vilayetler TBMM’nin 28. Periyodu boyunca yalnızca erkek vekillerce temsil edileceklerdir. Cumhuriyet tarihi boyunca bayan vekil çıkarmamış olan 20 vilayetten 18’inde bu seçimde de bayan vekil çıkmayacağı görülmektedir. MHP’nin 40, AKP’nin 34, Düzgün Parti’nin 22, CHP’nin 21 vilayette bayan adayı bulunmamaktadır. Meclis’e 117 bayan vekilin girmesi ve Meclis’teki bayan oranının yüzde 19.50 olması beklenmektedir” tabirleri kullanıldı.
‘KADIN ORANI EN YÜKSEK PARTİ YEŞİL SOL PARTİ, EN DÜŞÜK MHP’
TİP ve Yeşil Sol Parti’nin birinci sıralarda bayanlara en çok yer veren partiler olduğu belirten açıklama şöyle devam etti:
– CHP ve İyi Parti açısından İstanbul, İzmir, Giresun, Karabük, Manisa, Tekirdağ, Zonguldak, Osmaniye üzere kimi vilayetlerdeki potansiyel oy artışı, Meclis’e 7-10 ortasında daha fazla bayanın girmesini sağlayabilir.
– Tekrar Refah Partisi’nin listelerine 48 bayan aday koyduğu görülmekle birlikte, birinci sırada bayanlara yer vermemiş olması sebebiyle, 14 Mayıs 2023 seçimlerinde vekil çıkaracak olsa bile, bunlar erkek vekiller olacaklardır.
– Milletvekili listelerinde bayan oranı en yüksek parti Yeşil Sol Parti (%43.50); ikinci parti ise TİP’dir (%42.13). Bayan adayı en az olan parti MHP’dir (%15.17); çabucak akabinde AKP (%18.67) gelmektedir.
– Aday listelerinde birinci sırada en çok sayıda bayan vekile yer vermiş olan parti TİP’dir (%47.06), ardından Yeşil Sol Parti (%39.08) gelmektedir. En az sayıda bayanı birinci sıraya yazan parti AKP’dir (%4.60) ve onu MHP (%8.05) takip etmektedir.
– Meclis’e girecek en çok sayıda bayan vekil, 56 bayan milletvekili ile AKP’de görünse de oransal olarak değerlendirildiğinde, %41.54 bayan vekil oranı ile Yeşil Sol Parti birinci sırada yer almaktadır.
‘İYİ PARTİ’NİN 150 BAYAN ADAYINDAN 5’İ SEÇİLEBİLİR YERLERDE’
– Listelerde seçilebilir yerlerde yer alan bayan oranı en yüksek olan parti Yeşil Sol Parti (%41.54) iken en düşük orana sahip parti MHP’dir (%4.00). MHP’yi %11.36 ile İyi Parti, %18.18 ile CHP ve %19.05 ile AKP izlemektedir.
– Listelerdeki bayan oranı ile seçilebilir yere yazılan bayan oranları kıyaslandığında, ortadaki farkın en açık olduğu parti TİP’dir, çabucak ardından ise İyi Parti gelmektedir. Âlâ Parti listesinde yer bulan bayan sayısı 150 iken, seçilebilir yerde yalnızca 5 bayan adayın olduğu görülmektedir. Âlâ Parti’yi MHP takip etmektedir; MHP’nin listesinde 91 bayan varken, seçilebilir yere yazılan bayan sayısı yalnızca 2’dir. CHP listesinde 153 bayana yer vermekle birlikte, yalnızca 26 bayan aday CHP’den seçilebilir sıralarda yer almaktadır. (Seçilebilir yer nitelendirmesi, 2018 seçim sonuçları baz alınarak oluşturulmuştur.)
– Partilerin listelerinde seçilebilir yerin çabucak altında bir bayan adaya yer verdiği görülmektedir. Bu durum AKP listelerinde 15, Yeşil Sol Parti’de 13, CHP listelerinde 11, Âlâ Parti’de 7, MHP’de 6, TİP’de 3 vilayette görülmektedir. Bu da bize, siyasi partilerin seçilebilir sırada bayan aday eksikliğinin farkında olduklarını ve mümkün olduğunca üst ancak seçilmesi riskli sıralara bayanları koyduklarını ve seçilebilmek için en ağır emeği sarfetmek durumunda kalacak adayların da bayan adaylar olacağını göstermektedir. (Seçilebilir yer nitelendirmesi, 2018 seçim sonuçları baz alınarak oluşturulmuştur.)
‘MHP 40, AKP 34 İYİ PARTİ 22, CHP 21 VİLAYETTE HİÇ BAYAN ADAY GÖSTERMEDİ’
– MHP’nin 40 vilayette bayan adayı bulunmamaktadır. AKP; Adıyaman, Amasya, Artvin, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Burdur, Çankırı, Çorum, Elazığ, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Isparta, Kars, Kırşehir, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Siirt, Sinop, Tokat, Yozgat, Bayburt, Kırıkkale, Bartın, Ardahan, Iğdır, Karabük ve Kilis’te yani toplam 34 vilayette hiç bayan adaya yer vermemiştir.
– İyi Parti; Afyon, Ağrı, Amasya, Artvin, Bilecik, Bitlis, Bolu, Burdur, Giresun, Gümüşhane, Kastamonu, Kırşehir, Muş, Niğde, Sinop, Tokat, Tunceli, Uşak, Bayburt, Şırnak, Ardahan ve Kilis’te yani toplam 22 vilayette hiç bayan adaya yer vermemiştir.
– CHP; Ardahan, Artvin, Bilecik, Bingöl, Edirne, Erzincan, Erzurum, Iğdır, Karabük, Kastamonu, Karaman, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Kilis, Malatya, Rize, Siirt, Sinop, Sivas, Şırnak ve Tokat’ta yani toplam 21 vilayette hiç bayan adaya yer vermemiştir.
– Millet İttifakı; Ardahan, Artvin, Bilecik, Iğdır, Kastamonu, Giresun, Gümüşhane, Sinop, Tokat, Kırşehir, Kilis, Şırnak ve Rize’de, yani toplam 13 ilde, 6 parti olarak tek bir bayan aday çıkarmamış durumdadır.
– Emek ve Özgürlük İttifakı’nın tüm vilayetlerde bayan adaylara, eşit temsile yakın oranda yer verdiği görülmüştür.
(HABER MERKEZİ)