DUYGU ERDOĞAN – Dokumacılıkta bilhassa Avrupa’daki resesyon ortamı nedeniyle talepsizlik, iç piyasada ise düşük talep daralma süreci oluşturuyor. Bu nedenle hasat devri tamamlanmak üzere olan pamukta üretici, eserini satmakta zorlanıyor. Buna nazaran, daralan talep ve düşük pamuk fiyatları şimdi hasat periyodunda gelecek dönem için üreticiyi huzursuz ediyor. Pamuk için uygulanan 1 lira 10 kuruşluk prim dayanağının bu türlü periyotlarda üst çekilerek çiftçiye vaktinde ödenmesi; üreticinin ziyandan kurtarılması gerektiği belirtiliyor. Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, “Talep az bile değil, neredeyse yok. Destekleme primi ile çiftçi ziyandan kurtarılmazsa yüzde 40 oranında düşük ekim alanı ile karşı karşıya kalırız” dedi.
Önceki sezon küresel dokuma talebinin Türkiye’ye kayması ve piyasalarda yüksek seyreden pamuk fiyatlarının motivasyonuyla pamuk üretimini artıran üreticiler sayesinde Türkiye, hedeflediği yıllık 1 milyon ton lif pamuk üretimine bu devirde kavuşmuştu. Birtakım bölgelerde son günleri olan pamuk hasadı, kimi bölgelerde ise tamamlandı. Türkiye’de endüstrinin muhtaçlığı olan yaklaşık 2 milyon ton civarında lif pamuk gereksiniminin yarısından fazlasının yerli üretimle karşılanması hedefleniyor. Fakat yurt dışı ve yurt içi mevcut talepsizlik ortamı dokumacılık piyasasının tüm paydaşlarında sorunlu bir bekle/gör sürecini getirdi.
Alan daralabilir
Yurt dışı pamuk fiyatları ile yurt içi fiyatlar ortasındaki farkın da açıldığını anlatan Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Bertan Balçık, 1 lira 10 kuruş olan primin 3.5 liraya kadar çıkarılması gerektiğini söyledi. Dokuma sanayisinde yavaşlayan çarklar nedeniyle endüstricinin çok az alım yaptığını belirten Balçık, “Ama hasat ve çırçırlama dönemi olduğu için çiftçiler de eserini çabucak satmak istiyor. Nakde gereksinimi var ve eserini saklayacak durumu yok. Piyasalarda belirli bir mühlet sonra toparlanma olacaktır fakat burada değerli olan pamuk üretimi desteklemesinin devam edip etmeyeceği. Üretici pamuk takım ekmeyeceğine karar verme kademesinde takviye priminin artırıldığını görmeli. Aksi takdirde pamuk ekim alanlarının daralacağı tarafında öngörümüz var, yüzde 40 azalma olabilir. Küresel olarak yaşanan bir külfet var. Bu türlü periyotlarda piyasa regüle edilebilir. İthal pamuğun sonlandırılması, lisanslı depolama imkanı artırılması gerekiyor. Bu dönemde bu pamukları ne çırçır fabrikaları elinde tutabilir, ne de bugünden yarına iplikçiler satın alabilir” diye konuştu.
‘Destek sağlanmalı’
İSO Yönetim Kurulu Lideri Yardımcısı İrfan Özhamaratlı, talepteki yanı sıra kurlarla ilgili de rekabet gücünü sınırlayıcı kahır olduğunu anlatırken, çiftçi açısınan ise esnek destekleme sisteminin uygulanması gerektiğini tabir etti. Özhamaratlı, “Sürdürülebilir üretim artışı için teklifimiz üreticiyi koruyacak esnek destekleme sistemi. Fiyatın yüksek olduğunun sonraki yılı çiftçi daha çok pamuğa yöneliyor fakat fiyat düştüğü yılın ertesinde ziyan ettiği için ekmiyor. Çiftçi ne olursa olsun muhakkak bir kâr edeceğini bilirse üretime devam eder. Bu türlü harika bir devir olduğu için meşakkatler yaşıyoruz fakat sonraki yıllardaki düzelmeler en çok ülkemiz lehine olacak ve bizim yerli üretime çok gereksinimimi var” dedi.
‘Fiyat düşük satış yok’
Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, hasadın tamamlandığını belirtirken, dokumada en büyük pazar olan Avrupa’daki resesyonun önemli manada talepsizlik oluşturduğunu söyledi. Çondur, “Talepsizlik devam ediyor. İplik özelinde talep çok düşük. İplik sanayicisi bu türlü olunca pamuk almaktan imtina ediyor. Fiyat düşmesine karşın satışı da sıkıntı yapılıyor. Nakde çevirmekte zorlanılıyor. Azalmaktan fazla durma noktasında bir talep var. Bu türlü devam ederse çiftçi gelecek yıl ekiminde pamuğa yönelik tercihini azaltacaktır” diye konuştu.