Dünyada her yıl çok sayıda kişiyi rektum ve kolon kanser teşhisi konulurken uzmanlar uyarıyor. Hastalıklara karşı tarama programlarının kıymetine dikkat çekilirken hayat biçimi ve beslenme biçiminin hastalıklar üzerine tesiri vurgulanıyor.
Genel Cerrahi ve Gastroenteroloji Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Nuri Okkabaz da rektum kanserine ait bilgi verdi. Doç. Dr. Okkabaz, rektum kanserinin belirtilerine ait açıklamalarda bulunurken gençlere yönelik ihtarlarda bulundu.
“YÜZDE 85 HASTADA ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN TESİRLİ OLDUĞU SÖYLENEBİLİR”
Genel Cerrahi ve Gastroenteroloji Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Nuri Okkabaz rektum kanserinin görülme oranlarına ait bilgi vererek, “Ulusal kanser istatistiklerine nazaran ülkemizde bayan ve erkeklerde 3’üncü sıklıkta görülen kolorektal yani kalın bağırsak kanserleridir. Genel olarak baktığımızda toplumda her 4 bin bireyden birinin kolorektal kanser adayı olduğunu söyleyebiliriz.
Her 10 kolorektal kanserin 3’ü ise rektumda yer almaktadır. Genel olarak erkeklerde bir ölçü daha fazla görüldüğünü biliyoruz. Ortalama teşhis konma yaşı 63’tür. Ancak son devirde bilhassa erkeklerde sol kolon rektum yerleşim tümörleri daha fazla görmekteyiz. Ulusal bilgilerimize nazaran 25-49 ortası genç erkeklerde birinci sırada kolorektal kanserler yer almaktadır.
Yüksek oranda çevresel faktörlerin tesirli olduğunu söyleyebiliriz. O denli ki kolorektal kanserlerin yüzde beş kadarında tanımlanabilen bir genetik bozukluk kelam bahsidir. Yüzde 10 kadarında genetik bir bozukluk saptanamasa bile ailesel bir yığılma olduğunu görüyoruz. Hasebiyle geriye kalan yüzde 85 hastada çevresel faktörlerin tesirli olduğu söylenebilir. Kalıtsal olarak doğrulanmış mutasyonları olan bireylerde ise risk yüzde 70’lere kadar çıkabilmektedir” dedi.
“EN SIK BELİRTİSİ; BAĞIRSAK HAREKETLERİNDE DEĞİŞİKLİKTİR”
Hastalığın belirtilerine ait açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Nuri Okkabaz, “Rektum kanserinin en sık belirtisi; bağırsak hareketlerindeki değişikliktir. Olağanda ‘düzenli olarak tuvalete gidebiliyorum’ diyen bir bireyin son periyotta ‘kabız oldum, ishal oldum’ ya da ‘bir kabız bir ishal oluyorum’ halinde değişiklik tanım etmesi bizim için manalıdır. Bu en sık belirtidir. Dışkı üzerinde kan görülmesi, dışkılama sonrası makattan kan gelmesi de bizim için manalı bulgulardır.
Tarama programlarının ehemmiyetini tüm dünya biliyor artık ve bunu uygulamaya başladı. Sağlık Bakanlığı da kolorektal kansere ilişkin hiçbir belirtisi olmasa bile 50-70 yaş ortasındaki bireylerin 2 yılda bir dışkıda bâtın kan taraması ve 10 yılda bir kolonoskopi ile değerlendirilmesini önermektedir. 45 yaş altı bireylere bilhassa dikkat çekmek istiyorum; bu hastalık 50 yaş üzerindeki bir kümenin hastalığı olarak bilinse de günümüzde 20’li 30’lu 40’lı yaşlarda birçok genç bireyde rektum kanseri görmekteyiz.
45 yaş altı bireyler yaşadıkları meseleleri proktolojik hastalıklara bağlayabilme ya da ‘geçer bekleyeyim’ formunda erteleme eğiliminde olabiliyorlar. Bunun da maalesef genç bireylerin daha ileri evre tümörlerle karşımıza gelmeleriyle sonuçlandığını göstermiş bilimsel veriler” formunda konuştu.
“KOLOREKTAL KANSERLERDE EVRE 3 OLSA DAHİ TEDAVİ TALİHİ YÜKSEK”
Rektum kanseri saptanmış bir bireyde kolonoskopi bulgularına bakarak hastalığın evresini belirlemenin mümkün olmadığını lisana getiren Doç. Dr. Okkabaz, akciğer ve karın tomografisi ile rektuma yönelik MR incelemesi yapılarak metastaz (yayılım) olması potansiyel alanların gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti.
Doç. Dr. Okkabaz, “Ülkemizde yüzde 40 kadar hastada hastalığın rektum etrafındaki lenf bezlerine ilerlemiş olarak ya da duvarda büyümüş olarak teşhis konduğunu biliyoruz. Yüzde 24 hastada ise yani 4 hastanın birinde ise karaciğer, akciğer üzere uzak organlara gittiğini görüyoruz. Evre 2-3 durumundaki birçok hastada radyoterapi ile başlamak kelam konusu oluyor.
Bazı hastalarda radyoterapi ve kemoterapiye karşın küçülme olmadığı için tümörü tam temizlemek ismine etraf organların da çıkarılması gerekebilmektedir. Kolorektal kanserlerde evre 3 olsa dahi tedavi bahtı yüksek, evre 4 kanserlerde ise belirli oranda bunu başarmak mümkün olmaktadır” sözlerini kullandı.
“KALICI TORBA UYGULAMASI ARTIK UZAKLAŞTIĞIMIZ BİR NOKTA”
Rektum kanserine yönelik uygulanan tedavilere ait konuşan Doç. Dr. Okkabaz, şöyle konuştu: “Rektum kanseri cerrahisi özellikli bir cerrahidir. Rektum kanserinde kozmetik ve onkolojik sonuçların yanı sıra işlevsel sonuçlar da ehemmiyet kazanmaktadır. Kozmetik açıdan baktığımızda son devirde laparoskopik ya da robotik cerrahi üzere kapalı ameliyat sistemlerinin ön plana çıktığını görmekteyiz.
Onkolojik açıdan baktığımızda da laparoskopik cerrahinin açık cerrahi kadar faal olduğunu gösteren birçok çalışma mevcuttur. Kıymetli bir nokta, rektum cerrahisinde hastaların işlevsel durumlarını da kıymetlendirmemiz gerekiyor. Bunlardan birincisi hastaya stoma (bağırsak torbası) açılıp açılmayacağı, ikincisi ise cinsel ve işeme işlevleriyle ilgilidir. Rektum etrafında yer alan sonların tümör tarafından tutulmadığı sürece korunması gerekmektedir. Böylelikle cinsel fonksiyon bozukluğu ve işeme sorunları büyük oranda engellenmiş olur.
Daha evvelce makat girişine 5 santim arada yer alan tümörler için makat kapatılır, kalıcı torbaya bağlanır uygulaması artık uzaklaştığımız bir nokta. Anüs girişine çok yakın tümörlere dahi etrafta tümör bırakılmadığı sürece sfinkter gözetici cerrahi uygulayabilmekteyiz. Kolorektal kanserler engellenebilen tümörlerdir. Beslenme alışkanlıklarını değiştirmek, fazla kilodan kurtulmak, sağlıklı beslenme, lifli, zerzevat yüklü beslenme, D vitamini eksikliği olanlarda desteğin yararlı olduğu gösterilmiş.
Düzenli spor ve antrenman yapmanın da tedbire açısından katkısı olduğunu biliyoruz. En kıymetli önlem ise yaşa uygun kolonoskopik taramaların yapılması ve belirti geliştiği en erken devirden itibaren tabibe başvurularak gerekli tetkiklerin yapılmasıdır”